Anton Çehov – Vişne Bahçesi İnceleme

Tiyatro tarihinin en önemli klasiklerinden biridir Vişne Bahçesi. Çehov, bu oyunda 19. yüzyıl Rusya’sındaki toplumsal, ekonomik ve kültürel değişimleri ustalıkla sahneye taşır. Oyunun temaları arasında aristokrasinin çöküşü, burjuvazinin yükselişi, değişen sınıf ilişkileri ve insan doğasının zayıflıkları yer alır. Oyun hem komedi hem de trajedi unsurları taşır.

Konu

Vişne Bahçesi, Rusya’daki bir malikânenin etrafında şekillenen olayları anlatır. Malikânenin sahibi olan Ranevskaya ailesi, ekonomik sıkıntılar nedeniyle evi ve vişne bahçesini kaybetme tehlikesiyle karşı karşıyadır. Bahçenin satılması, ailenin geçmişine ve anılarına veda etmesi anlamına gelir. Lopahin ise yeni bir sınıfı, yükselen burjuvaziyi temsil eder ve bahçeyi satın alarak oraya yazlık evler inşa etmeyi önerir. Bu öneri, eski düzen ile yeni düzen arasındaki çatışmanın simgesi olur.

Karakterler

1. Lyuba Ranevskaya: Bahçenin ve malikânenin sahibi olan bir kadın. Zengin aristokrat geçmişi olan Ranevskaya, Fransa’da geçirdiği yıllardan sonra ekonomik sıkıntılarla karşı karşıya kalır. Duygusal, tutkulu ama gerçeklerden kaçan bir kişiliği vardır.
2. Lopahin: Babası köle olarak çalışan ve sonunda zengin bir iş adamı olan Lopahin, yeni ekonomik düzenin bir sembolüdür. Eski düzenin temsilcilerinden olan Ranevskaya ailesine karşı saygı duysa da kendi çıkarlarını ön planda tutar.
3. Trofimov: Ailenin eski kölelerinden birinin oğlu ve üniversite öğrencisi. İdealist ve entelektüel bir karakterdir. Eski aristokrasiye karşı eleştirel bir bakış açısına sahiptir ve geleceğe dair umutludur.
4. Anya: Ranevskaya’nın kızı, genç ve geleceğe yönelik bir karakterdir. Geçmişin ağırlığından daha çok, geleceği kucaklamaya hazırdır.
5. Gaev: Ranevskaya’nın erkek kardeşi. O da ablası gibi geçmişe takılı kalmıştır ve mali durumlarını ciddiye almaz.

Mekân ve Zaman

Oyun, Rusya’da, bir vişne bahçesinin etrafında geçer. Malikâne, bir dönemin görkemini ve aynı zamanda bu görkemin son bulmakta olduğunu temsil eder. Bahçenin kesilmesi hem bir dönemin sonu hem de yeni bir dönemin başlangıcı anlamına gelir. Oyun dört perdeye bölünmüştür ve bahar mevsiminde başlar, sonbaharda sona erer. Bu zaman dilimi, doğanın döngüsünü ve değişimi simgeler.

Çehov’un Tarzı

Çehov’un oyunlarında karakterlerin iç dünyaları ve dramatik durumlar arasındaki çatışmalar, doğrudan değil, alt metinlerle verilir. Vişne Bahçesi de bu anlamda büyük bir içsel gerilim taşır. Karakterler çoğu zaman büyük bir değişimin eşiğinde olmalarına rağmen, bunu açıkça dile getirmekten kaçınır ya da kendi içlerinde bu gerçeği kabullenemezler. Çehov’un “sessiz trajedi” anlayışı burada devreye girer; büyük olaylar karakterlerin içsel dünyasında yaşanır.