Teşekkürler Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları Genel Sanat Yönetmenliği, gerçekten bir armağan oldu sizin Cumhuriyetimizin kuruluşunun 100. Yıl anısına armağan olarak sahnelediğiniz Ayak Bacak Fabrikası.
Sermet Çağan’ın 1964 yılında kaleme aldığı oyun, aradan geçen 60 yıla karşılık yönetim kademesinde bulunanların vatan millet ve din kavramlarıyla Halkı maddi ve manevi anlamda sömürülme düzeninin aynen devam etmesi nedeniyle muhteşemliğini aynen koruyor.
Ayak Bacak Fabrikası, internet bilgilerine göre gerçek iki olaydan yola çıkarak yazılmış: Birincisi; Anamur ilçesinin Karaçukur, Karaağaç, Uluyat ve Sarıdana köylerindeki insanların yoksulluk sebebiyle Kara tohum (fink ekmeği) yiyerek kötürüm kalmalarıdır (ki bu oyunun temel olayıdır). İkincisi ise Urfa yakınlarındaki bir gölün (Balıklı Göl) balıklarının kutsal kabul edilmesi ve bölge halkının burayı bir ibadethane, bir adak adama merkezi haline getirmeleri olayıdır. Sermet Çağan, 1964 yılında yazdığı oyunu ilk kez İ.Ü. Gençlik Tiyatrosunda sahnelenmeye başlar, dekorunu hazırlar. Ancak rahatsızlandığı için sahneleme işini Cüneyt Türel’e bırakır. 1965 yılında Ankara Sanat Tiyatrosu’nda Güner Sümer’in oyun düzeniyle oynanır. 1970 yılında İstanbul’da Güner Sümer’in kurduğu İstanbul Sanat Tiyatrosunda Ayak Bacak Fabrikası oyununu sahnelemekteyken 5 Ağustos 1970 günü, geçirdiği dördüncü kalp krizi sonucu vefat eder.
Otoriteyi oluşturan çıkarına düşkün belli bir sınıfın her dönemde söz sahibi olmasına bir de insanların ayaklarının sakatlanması ile sistemin taşıyıcı kolonlarının çökmesi arasında benzerlik dikkate alınınca muazzam bir kara mizah metin ortaya çıkıyor.
Bir ilavem de oyunun yönetmeni sevgili Murat Karasu için, oyunculuğunu mu övsem yönetmenliğini mi övsem bilemiyorum. Bildiğim tek şimdiye kadar yönettiği oyunların çoğunu seyrettim ve ukalalık ederek diyorum ki “Ayak Bacak Fabrikası” bir yönetmenlik dersi olmuş, epik tiyatro özelliğini kapsayan oyunu öyle sarıp sarmalayıp sunuyor ki seyirci sahnedeki kendisini canlandıran ezilen sınıfın düştüğü durumlara gülüyor, tüm içtenliğimle kutluyorum başta onu, sonra koreograf Filiz Sızanlı, dramaturg Sibel Arıcan, dekor tasarım Ethem Özbora, kostüm tasarım Tülay Kale, ışık tasarım Mustafa Kala, ve de benim kıymetlim bu ara özlediğim Orhan Enes Kuzu’yu şahane müzikler için.
Gelelim, muhteşem bir metin, harika bir reji ve hareket ettirilebilen dekorlardan sonra oyunun şahane oyuncularına;
İlk perdede karakterleri tanıyoruz, ikinci perde daha akıcı ve heyecanlı bir hale geliyor, karakterlerde fark edilen değişiklikler oluyor, perde açılır açılmaz müzik eşliğinde sahneye giren oyuncular dans koreografileri ve birçok sahnede değişen kostümleriyle oyunu tekdüzelikten kurtarıyorlar, tam bir ekip oyunu.
Eskişehir’de GO (açılımı galiba Gezgin Oyuncular idi) Sahne, isimli bir gurup var 2014 yılında İstanbul’da “Ormanlardan Hemen Önceki Gece” oyununu sahnelediler Sahne Hal’de, o zamandan beri Ali EYİDOĞAN’ın İstanbul daki hiç bir oyununu kaçırmadım, tüm oyunlarında bu akşam olduğu gibi sahnede olmaktan mutlu olduğunu hissederek ve hissettirerek oynuyor, tabi ki Ayak Bacak Fabrikası tam bir ekip oyunu sadece Ali değil, tüm ekip Hakkı KUŞ, Ecren CAN SERİM, Korel CEZAYİRLİ, Zafer ERGÜL, Başak BORAN OKSAL, Mustafa KILIKÇI, Özlem BOYACI, Serhat ONBUL, Nigar BERKTİN, Ceyda ÇINAR ONBUL, Onur BİRGİ, Ahmet BARUT, Kutan GÖKKAYA, Sinan AKTEZCAN, Emel ALNADY hepsi Murat Karasu’nun yönlendirmesi ile sevilen ve samimi bir iş yaptıklarının bilincinde ve rahatlığı içindeler, hepsini ayrı ayrı kutluyorum, çıkışta sevgili Ali’yi bekledim, tebrik ettim, diğerlerinden gördüklerimi kutladım, en son merdivenlerde sevgili Korel Cezayirli’ye takıldım, küçük oğlumla aynı yaşta olan Korel’i, Süper İyi Günler’den beş sene sonra (diziler hariç) tekrar seyretmek güzeldi.
Güzel bir oyun seyretmenin mutluluğu içinde metrobüsle eve dönerken en çok sevdiğim şeyi yapıyordum, düşünüyordum:
Cumhuriyet’in ilk 100 yılında 1923-1950 arasındaki buğday yetiştirme döneminden sonraki 50 senede kara tohum üretimi seneden seneye artmıştı, ve son 25 senede de bol bol karatohum yiyerek sakatlanmaya hazır hale gelmekte idik. Umarım ve dilerim Ayak Bacak Fabrikası kurulmadan karatohumdan buğdaya dönüş yapabiliriz.
Çok Yaşa Tiyatro
Oyunun Künyesi Yazan: Sermet ÇAĞAN Yöneten: Murat KARASU Dekor Tasarım: Ethem ÖZBORA Kostüm Tasarım: Tülay KALE Işık Tasarım: Mustafa KALA Müzik: Orhan ENES KUZU Koreograf: Filiz SIZANLI Dramaturg: Sibel ARICAN OYNAYANLAR Ali EYİDOĞAN, Hakkı KUŞ, Ecren CAN SERİM, Korel CEZAYİRLİ, Zafer ERGÜL, Başak BORAN OKSAL, Mustafa KILIKÇI, Özlem BOYACI, Serhat ONBUL, Nigar BERKTİN, Ceyda ÇINAR ONBUL, Onur BİRGİ, Ahmet BARUT, Kutan GÖKKAYA, Sinan AKTEZCAN, Emel ALNADY Topluluk: Eskişehir Şehir Tiyatroları Tür: Komedi Seanslar Afiş