İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nden hareketle yola çıkılan, İlyas Özçakır‘ın tasarladığı BİRİLERİ serisinin ilk üçlemesi olan “Renkler”i 4 Ocak 2022’de izlemiştim. Farklı yazar ve oyunculardan 18, 20 ve 7. maddeleri oyunlaştırmışlardı.
İkincisi olan “Öykü, Onur, Ferda: Özgürlük Üçlemesi“ni de, tam bir sene sonra 4 Ocak 2023’de izledim Tesadüfün bu kadarına pes doğrusu:) Bu seride 12-16 ve 19. maddeler kısa üç oyun olarak totalde 85 dk da işleniyor.
Oyun 1 / Madde 12: “Hiç kimsenin özel yaşamına, ailesine, evine ya da yazışmasına keyfi olarak karışılamaz, onuruna ve adına saldırılamaz. Herkesin, bu gibi müdahale ya da saldırılara karşı yasa tarafından korunma hakkı vardır.” Çağdaş Ekin Şişman, kalemine yabancı olduğum bir isim. Oyun, hikayesi konu edinilen Öykü’nün, sosyal medyasındaki kişisel bir paylaşımı sonucunda işten çıkarılması ile başlıyor. Bundan sonrası Öykü’nün her halinin iş dünyasında bulamadığı karşılık, bir nevi imtihanı şeklinde devam eden bir anlatı. Oyun ilerledikçe karikatürize bir ivme kazanıyor. Ben bu noktada en çok artan İrem Kalaycıoğlu performansını sevdim.
Oyun 2 / Madde 16: “Yetişkin erkeklerle kadınların, ırk, uyrukluk ya da din bakımından herhangi bir sınırlama yapılmaksızın, evlenmeye ve bir aile kurmaya hakkı vardır. Evlenmede, evlilikte ve evliliğin bozulmasında hakları eşittir. Evlilik, ancak evlenmeye niyetlenen eşlerin özgür ve tam oluruyla yapılır. Aile, toplumun doğal ve temel birimidir; toplum ve Devlet tarafından korunur.” Madde böyle diyor, yazar Can Utku, konuya eşcinsel ilişki özelinde bakmayı tercih ederek kapsamı genişletmiş. Bu noktada karakter adının Onur olarak seçilmesi güzel bir detay. Ablasının düğününe hazırlanmakta olan Onur, aile ve çevre baskısı nedeniyle anlatamadığı ilişkisini bize anlatıyor, bizimle dertleşiyor gibi düşünün. Oldukça yalın, samimi bir oyun olmuş, bunda Özgür Yetkinoğlu‘nun tertemiz oyunculuğunun etkisi büyük.
Oyun 3 / Madde 19: “Herkesin kanaat ve ifade özgürlüğüne hakkı vardır; bu hak, müdahale olmaksızın kanaat taşıma ve herhangi bir yoldan ve ülke sınırlarını gözetmeksizin bilgi ve fikirlere ulaşmaya çalışma, onları edinme ve yayma serbestliğini de kapsar.” Bu serinin daha komplike oyunu bence bu. Karakter Ferda ve onun karakteri Feza üzerinden giden, Gül Doğa Selvi’nin eksantrik performansının, metnin bir miktar üzerine çıktığını düşündüğüm bir oyun. Sahnede bir an Şatonun Altında oyunundaki Mai ve Po ile Helena Bonham Carter arası bir karakter yorumu gördüm. Doğrusu ben çok sevdim:)
İlyas Özçakır güzel bir yola çıkmıştı, devamını da getiriyor. Maddeleri oyunlarla aklımıza nakşetmeye devam edecek. Kendisi de dahil olmak üzere emeği geçenleri kutlarım. Yolları açık, alkışları bol olsun.
Oyunun Künyesi Oyuncular: İrem Kalaycıoğlu Özgür Yetkinoğlu Gül Doğa Selvi Yazar: Çağdaş Ekin Şişman, Can Utku, Alis Çalışkan Yönetmen: İlyas Özçakır Kostüm Tasarım: Hande Üzüm Asistan: Çağla Zorlutürk Topluluk: Civil Production Tür: Trajedi & Dram Seanslar Afiş
