Daha önce İBB Şehir Tiyatroları‘nda “Vahşi Batı” adıyla izlediğim Sam Shepard’ın “True West” oyununu bu akşam Mert Öner rejisi ile, yeni bir oluşum olan Art 12 yapımı olarak “CIRCIR BÖCEKLERİ İTLER VE BİZ” ismiyle izledim.
Oyunun görünen anlamı, karakter ve yaşamsal pratik olarak birbirine zıt, bir noktada birbirine yabancı iki kardeşin (orijinal metinde Austin ve Lee) yaşananlar neticesinde birbirine dönüşmesi, rol değişimi üzerine kurulu olsa da, yazarın, oyunu yazdığı dönemin muhalif tutumunca, “Amerikan Rüyası” olarak adlandırılan balonu patlatma amacı olduğunu biliyoruz. Öte yandan eserde, sahne üzerinde görülmeyen ancak iki kardeşin üzerinde travmatik etkiye sahip ve nihai durumda çocukların O’na dönüştüğü bir baba figürü var. Tam da burada iş aileye, bu eser özelinde parçalanmış aileye geliyor.
Zıtlıkların yaşanılan yerden, eğitime, yapılan işten yaşamda tutunma mücadele yöntemlerine kadar başarıyla sergilendiği, çok yönlü okumayı hak eden bu eserin Mert Öner tarafından nasıl sahneleneceğini inanın çok merak ediyordum. DOT yıllarından beri takibimde olan Mert Öner bana göre ilk farkı oyunu tek perdeye indirgeyerek yaptı. Bir diğer fark oyunda, belli bir coğrafyanın vurgulanmaması, karakter isimlerinin anılmaması gibi unsurlarda saklı. Bu da benim nazarımda, kentli yalnız insan, doğaya dönüş ideali, dijitalleşme ile artan küreselleşme hızı ve tüm bunların güncellediği ve/veya dönüştürdüğü bireysel, ailesel, toplumsal yaşamlar gibi hepimizin parçası olduğu ya da özellikle sanat yapanları ilgilendiren “tüccarlaş(tırıl)an sanatçı“, sanat endüstrisi (burada karşımıza yapımcı karakteri çıkıyor) gibi konulara daha global bir bakışı sağlamış. Bu bakış kendini yalın dekorda da gösteriyor. Oyun ilerlerken, kapana kısılmayı vurgularcasına daraltılan sahne alanı, oyuna etkili girişi sağlayan, aynı havayı finalde de yapan, arada da gördüğümüz perde/ışık/gölge uygulaması sevdiğim unsurlar oldu. Yine ışıkla vurgulanan, bize “anahtar kelime” mantığında iki tekrar sunulan kısımlar hoştu.
Prömiyer kaynaklı olduğunu düşündüğüm, düzelmesini umduğum şeyler var: Oyunun genel ritmini sabote eden bazı diyaloglar arası uzun esler ve finale doğru fiziken daha da dağılmasını beklediğim ev. Bu arada, tercih edilen aktarımdan, esere yabancı izleyiciler için işi salt kardeş çatışmasına indirgemeye meyilli bir durum çıkar mı kaygısını da taşımıyor değilim, zira bu, True West‘e haksızlık olur diye düşünüyorum.
Art 12‘nin kurucuları “sıkı dostlar” Buğra Gülsoy ve Serhat Teoman‘ın çıktıkları bu yolda en büyük şansları önce kendileri, sonra da doğru oyun ve ekip buluşması olmuş. Emeği geçen herkesi kutlarım. Buğra Gülsoy ve Serhat Teoman’ın uyumu beklendiği üzere çok iyi. Ayşe Lebriz Berkem’in kısa ve etkili, karakteri adeta silerek yansıttığı sevgisiz anne ve Burak Sarımola’nın iki kardeş arası çatışmayı körükleyen kurnaz tüccar yapımcı yorumu başarılı.
Açılışı Zorlu PSM’de yaptılar. Açıklanan temsil günlerine bakarsak benzer ölçekteki sahnelerde devam edecekler. Dilerim mikrofonsuz oynayabilecekleri salonlarda da yer alırlar 🙂 Yolları açık, oyunları bol alkışlı olsun. Sanat hayatımıza hoş geldin Art 12.
Oyunun Künyesi Yazan: Sam Shepard Çeviren: Yıldırım Türker Yöneten: Mert Öner Oyuncular: Serhat Teoman, Buğra Gülsoy, Burak Sarımola, Ayşe Lebriz Berkem Dekor ve Işık Tasarımı: Cem Yılmazer Müzik Tasarımı: Nep’tune / Arkadaş Deniz Koşar, Mekin Sezer Yönetmen Yardımcısı: Şakir Güler Reji Asistanları: Aslı Işık, Mizgin Özel Kostüm: Arin Umut Öğmen Afiş Tasarımı: Buğra Gülsoy Afiş ve Tanıtım Fotoğrafları: Jiyan Kızılboğa Afiş Tasarım Uygulama: Özge Sezgin Yapımcı: Art 12 Uygulayıcı Yapımcı: Omnia Yapım Art 12 İdari Yapımcı: Sibel Teoman Yapım Koordinatörü: Ayşegül Beyazdağ İletişim Danışmanlığı: İletişim Deposu Sosyal Medya İletişim: Gözde Kaynak Tür: Trajedi & Dram Seanslar Afiş