İBB Şehir Tiyatrolarının bu sezon “İstanbul Klasiklerle Buluşuyor” proje kapsamında sergilediği oyunlarla sahneleri renklendirmeye ve anlamlandırmaya devam ediyor. Bence bu projenin fikir insanı kimse onu tebrik etmek gerekiyor. Yıllar öncesinden yıllar sonrasına söyleyecek sözü olan bu ölümsüz eserleri yeni nesillerle yüzleştirmek müthiş bir fikir. Bu yıllar, hatta yüzyıllar sonrasına kalmış başyapıtların verdiği ve de vereceği evrensel mesajları, dönemsel olup aslında asırları ifade edebilen, insanı her çağda sanatının gücüyle yakalayabilen ve de başarıyla gerçekleştirdiği yüzleştirmeleri düşünürsek ne kadar yerinde bir projeye imza attıklarını görebiliriz.
Bu proje dahilindeki oyunlardan biri de İrlandalı yazar Samuel Beckett‘in “Godot’yu Beklerken” başyapıtına gönderme ve oyunun aynı karakterlerle ama bambaşka bir yorumlamasını içeren tarzıyla oyunun devamı niteliğindeki Yugoslav yazar Miodrag Bulatovic‘in “Godot Geldi” oyunu..
“Godot’yu Beklerken “İkinci Dünya Savaşı sonrası Avrupa’da yaşanan buhranların atmosferinde yazılan ve ana temaya oturtulan oyun nihilist ve absürt bir tiyatro örneği. Bu oyuna da hakim olarak ve bu yeni oyunla karşılaştırarak diğer oyunu izlemek gerekli diye düşünüyorum.
Oyunda yerinden yurdundan edilmiş iki farklı baş karakter olan Vladimir ve Estragon, bir kır ortamında ve tek bir ağacın olduğu bir yerde büyük bir bekleyiş içindeydiler. Umudun sembolü olan bir kurtarıcı olarak gördükleri Godot‘yu bekliyorlardı tam olarak nasıl bişey beklediklerini ve kim olduğunu bilmeden… Onlara göre savaş yorgunudurlar ve her şey boştur, ne yapsalar bir değeri yoktur, boşadır.
Ama yine de eyleme geçmeyen bir umut ve bekleyiş içindelerdir. Replikleri ise hayatın kopukluğunu ve anlamsızlığını nitelercesine boş ve saçma cümlelerden oluşur kimi zaman. Tipik absürt tiyatro örneğidir tabi bu. Aslında hayat boş, anlamsız ve saçmadır mottosunu bize sunmak ister. Oyundaki bu bezginlik ölü kıta olarak nitelendirilen Avrupa’nın tavrının bir yansımasıdır biraz da.
İlk yazıldığı dönem hiç ilgi görmeyen bu oyun Amerika’da bir hapishanede sergilendiğinde yoğun ilgi görünce tekrar değerlendirilir ne kadar zengin bir içeriği olduğu, okundukça yepyeni temalara rastlanıldığı anlaşılıyor ve tüm tiyatro dünyasının ilgisini çekip günümüze kadar gelen ölümsüz bir yolculuğa çıkarıyor eseri.
“Godot gelse nasıl olur?” sorusuyla metni tekrar ele alan Bulatovic, Godot’yu Yugoslavya’ya getirerek farklı bir pencere açıyor. “Godot Geldi” eseriyle tiyatro dünyasına. Dönemin politik duruşuyla ilgili de çok şey anlatıyor. Hikaye kaldığı yerden devam ediyor. Hem de keskin bir distopyayla. Kır kenarı bataklığa dönüşürken, karakterler kendi pislikleriyle besleniyor artık. Gelen Godot ise un ve özgürlüğü öğütleyen bir fırıncı… Bu da Yugoslavya’nın 1960 lardaki sıkıntılı politik geçiş dönemiyle sıkı bir bağ içerisinde. Vladimir ve Estragon’un büyük umutla bekledikleri Godot’ya karşı tepkileri de çok farklılaşıyor bu oyunda. Hatta onu bir tehlike olarak görüp göndermek bile istiyorlar. Oyunun diğer karakterleri Pozzo, Lucky ve çocuk da benzer çizgilerini bazı farklarla sürdürüyorlar. Burjuvadan duyulan hayal kırıklığı ise oyunun temel taşlarından biri.
Oyunda muhteşem bir keyif alabilmek için aslında bu bilgileri biraz bilmek gerekiyor. Ön çalışma yapmanın önemli olduğunu düşünüyorum çünkü oyun adete semboller resitali. Oyunun yazıldığı dönemin tarihsel ve politik olaylarını bilmek bu sembolleri aydınlatıyor net bir şekilde. Aynı zamanda absürt tiyatro ve nihilizm gibi bazı felsefi akımları bilmenin de yararlı olacağına inanıyorum ama sakın ‘aman ne uğraşıcağız’ demeyiniz ve sonuca ne kadar değeceğini ve bir baş yapıtı duygulanarak, eğlenerek ve de anlayarak izlemenin ne kadar güzel bir şey olacağını biliniz, bildiriniz.
1Gelelim Şehir Tiyatroları Sahnelemesine
Oyunun yönetmeni Ragıp Yavuz’un severek ve de konuya ve esere hakim olarak sahneye koyduğu aşikar. Yönetimini çok beğendim. Rol dağılımında elbetteki Vladimir ve Estragon’un kadın oyuncu tarafından canlandırılması güzel bir fikir aslında ama ben bu oyunda çok sevemedim Vladimir’i canlandıran Meriç Benlioğlu kesinlikle elinden geleni yaptı ve herhangi bir aksama olmadı ama biraz daha doğallaştırması belki daha yerinde olabilir diye düşündüm. Genel olarak tüm oyuncular metne fazlasıyla inanarak oynadılar ve gerekeni fazlasıyla yaptılar. Oyunun dekorlarını da çok yerinde ve doğru buldum.
Biraz okuyarak,biraz ön bilgiyle seyirlik bir kara komedi sizi bekliyor. Mutlaka izlemenizi öneriyorum.
Oyunun Künyesi Yazan: Modrag Bulatovic Çeviren: Sevgi Soysal Yöneten: Ragıp Yavuz Dekor- Kostüm Tasarımı : Eylül Gürcan Hareket Düzeni : Yasemin Gezgin Yavuzcan Işık Tasarımı : Murat Özdemir Efekt Tasarımı : Erhan Aşar Yönetmen Yardımcıları : Mana Alkoy Reji Asistanları : Şenay Bağ, Ada Alize Ertem Oyuncular : Ali̇ Mert Yavuzcan, Can Başak, Can Ertuğrul, Derya Çeti̇nel, Meri̇ç Benli̇oğlu, Murat Coşkuner Topluluk: İBB Şehir Tiyatroları Tür: Dram, Komedi Seanslar Afiş
İstanbul Belediye Konservatuvarı'nda tiyatro bölümünü ve Devlet Güzel Sanatlar Akademisi resim bölümünden mezun oldu. Akademideki arkadaşları ile birlikte 'Akademi Tiyatrosu' adıyla bir tiyatro grubu kurdu ve oyunlar hazırladı. Şair Attilâ İlhan'ın kızkardeşi, sinema sanatçısı Sadri Alışık'ın eşi ve oyuncu Kerem Alışık'ın annesidir. 2014'te geçirdiği kalp krizi sonucu vefat etti.
Sahneye ilk defa Galatasaray Lisesi’nde ortaokul öğrencisi iken çıktı. Robert Koleji'nden mezun oldu. Küçük yaşlarda geçirdiği bir kaza sonucu sol ayağı sakatlandı. Tiyatro eğitimini ABD’de Yale Üniversitesi’nde aldı. 'Papaz Kaçtı' komedisi ile Dormen Tiyatrosu’nu kurdu. Türkiye’de sahnelenen ilk müzikal olarak bilinen 'Sokak Kızı İrma'yı sahneledi. Halkla ilişkiler alanında dünyaca tanınan bir isim olan Betül Mardin ile evlenmiş, sekiz yıl süren bu evliliğinden Ömer adlı bir oğlu dünyaya gelmiştir. Sanatçı hala tv yapımcılığı ve diğer kişisel gelişim dersleri verilmektedir.
Tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, şair ve eğitmen. Müjdat Gezen Sanat Merkezi'ni kurmuştur. Sahneye ilk kez Hırka-i Şerif İlköğretim Okulu'nda ilk piyesinde çıktı. Aynı yıl 'Doğan Kardeş' çocuk dergisinde şiirleri yayımlandı. Yine bu yıllarda İstanbul Radyosu Çocuk Kulübü'nde mikrofonla tanıştı. Müjdat Gezen aynı zamanda şair. 74 adet şiirden oluşan 'Şiirim Geldi Bırakın Beni' isimli bir albümü var. Albümde kendisiyle birlikte Savaş Dinçel, Mustafa Alabora, Perran Kutman, Ali Poyrazoğlu, Rutkay Aziz ve Sunay Akın gibi isimler yer alıyor.
İlk kez 1964'te Ankara Devlet Tiyatrosu'nda sahneye çıktı. Eski eşi Oya Başar ile birlikte 'Güzel ve Çirkin' ve 'Sefiller' adlı oyunları sergiledi. 1998 yılında 33. Türkiye Hükûmeti'nde Kültür Bakanlığının vermeye başladığı Devlet Sanatçısı unvanına layık görülmüştü, ama bu ünvanı Nisan 2015'te geri alınmıştır. Her zaman dik duran ve politik mizahın öncüsü olan sanatçı, Beykent Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi'nde öğretim üyeliği yapmıştır. Kırca 2015 yılında yakalandığı karaciğer kanseri hayata veda etmiştir.
Türk tiyatrosunun batılı anlamda kurucusu olarak kabul edilen Muhsin Ertuğrul, sinema alanında da Türkiye'de ilk önemli katkıları gerçekleştirmiş; 1922-1939 yılları arasında Türkiye’de film yapan tek kişi olmuştur. Ailesi, sahneye çıkmasına karşı çıktığı için baba evinden ayrıldı ve tiyatro eğitimi için Paris'e gitti. Çağdaş Türk tiyatrosunun temelini atan ve geliştiren Muhsin Ertuğrul'a 23 Nisan 1979'da Ege Üniversitesi'nce fahri doktor payesi verildi. Sanatçı, ünvanını almak ve sanat yaşamının 70. yıl kutlamalarına katılmak üzere gittiği İzmir'de 29 Nisan günü kalp krizi sonucu hayatını yitirdi.
Babası Selanik doğumlu bir Türk bürokratı, annesi ise Boşnaktır. Üniversitede kısa bir süre hukuk fakültesinde, daha sonra ise filoloji, felsefe, psikoloji ve sanat tarihi bölümlerinde okudu; ancak hiçbirinden mezun olmadı. İlk kez Dormen Tiyatrosu'nda oyunculuğa başlamış olan sanatçı, bir çok sinema filminde de rol almıştır. 48. Altın Portakal Film Festivali'nde 'Yaşam Boyu Onur Ödülü' aldı. Son yıllarda 'Ezel' adlı dizide oynayan sanatçı, 2013'te kalp krizi sonucu 77 yaşında hayata gözlerini yumdu.
Sahneye çıkan İlk Türk kadın oyuncudur. 'Yamalar' adlı oyunda, Emel rolü ile ilk kez sahneye çıktı. Asıl ismi Afife olan sanatçı, bu oyunda 'Jale' takma ismini kullanmış ve daha sonraları Afife Jale adıyla anılmaya başlanmıştır. Tiyatro kursları için açılan sınavı kazandı. Müslüman kadınların sahneye çıkmasının yasak olduğu dönemde, Darülbedayi (konservatuvar olarak açıldıktan sonra okul tanımından çıkıp bir tiyatro topluluğuna dönüşen; halen İstanbul Şehir Tiyatroları adıyla varlığını sürdüren sanat kurumu), Müslüman kadınların sadece kadınlara özel gösterilerde oynayacakları gerekçesiyle bünyesine almıştı. 1997’den beri sanatçının anısına Yapı Kredi tarafından 'Afife Tiyatro Ödülleri' düzenlenmektedir. Son yıllarını yatırıldığı Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi'nde geçirdi ve orada vefat etti.