Güngör Dilmen’in Dede Korkut hikâyesinden yola çıkarak kaleme aldığı oyun, bir zorbanın, iyiye doğru dönüşerek “akıllanması” hikâyesi gibi gözükse de, aslında, mitoloji imlerini kullanarak yazdığı bir politik mizah eseridir. Elbette burada yazarın keskin zekâsıyla malzemeyi işleme biçimi, toplumsal temaları ilginç olanla bir araya getirme ustalığına da değinmek gerek.
Oyun, köylüyü, kuru çayın üzerine inşa ettiği köprüden geçmesi için zor kullanan Dumrul’un kendini tanıtmasıyla başlar. Kendisine boyun eğmeyip geçmek istemeyenlerden, ötekilerden aldığı paranın iki mislini talep eder. İşin ilginci, köylü ayak direse de, sonunda duruma razı gelir. Şikâyet etse de, birlik olmaz da, geçer köprüden…
Bir gün, köprüde Elif ile karşılaşan Dumrul, ona hemen âşık olur. Elif, yörede hak sahibi olan, güçlü, kudretli Canguzoğlu ile istemeye istmeye nişanlanmıştır. Dumrul ile kavuşmaları, Dumrul’un, bir gencin başında ağıt yakan anneleri görüp Azrail’e kafa tutmasının gölgesinde kalır. Tanrı’yı kızdırdığından, ölmemek için, takas karşılığında canının bağışlanacağını öğrenince, sırasıyla Kırk Yiğit’ten, babasından, annesinden “can” ister. Kırk Yiğit ve babasından umduğunu bulamaz, annesi Azrail korkusundan ölür de takas yerine geçmez, Elif can vermek ister de, Dumrul ona kıyamaz. Kibrinden soğuyan insanın öyküsü, bir bakıma da, çarkın, kişisel arzularının kölesi olmuşların, sistemin çürümüşlüğünün taşlamasıdır aslında. Tanrısallık üzerinden de, mutlak gücün, istediğini yaptırabilmesi konusunda bazı şeylerin hiç değişmeyeceğine bir göndermedir.
Yücel Erten rejisiyle İzmir Şehir Tiyatroları’nda sahnelenen Deli Dumrul, baştan sonra seyirciye hoşça vakit geçirmeyi vaat ediyor. Ve Yücel Erten, her temsilde seyircilerinin arasında, seyircinin soluğunu dinleyerek oyunun nabzını tutuyor. Canguzoğlu’nun Bezirgânlar’la beraber içeri girdiği kervan sahnesi, bir broadway müzikalini andıran koreografisi ile göz dolduruyor. Bir de, Dede Korkut sahnesi bana kalırsa, oyuncu performansı, mizanseni açısından oyunun en başarılı sahnelerinden biri. Kostüm ve dekor uygulaması konusunda tasarım göz doldurmakla beraber, Erten’in oyunu neden yöreselleştirmeyi seçtiğini merak etmiyor değilim. Bütüne hizmet etmeyen, nedensellik barındırmayan ve bana göre işlevsiz olan bu durum, mutlu son ile finalize edilen oyunda, oyuncuların horon tepişiyle son buluyor. Oyunun iç ritmini artıran ve eğlence unsuru katan bu seçimin, herhangi bir anlam üretmemesi, hikâyeye katkı sunmuyor oluşu nedeniyle sahneleme açısından önemli bir fark yaratmadığını, reji başarısı olmadığını düşünüyorum. Ancak sırf Dede Korkut ve kervan sahneleri için bile mutlaka seyredilmeli. Bir de son derece mütevazı olan Yücel Erten ile kısa bir sohbet de cabası…
Ne demiştik:
Yaşasın tiyatro, yaşasın keçilerin inadı!
Oyunun Künyesi Yazan: Güngör Dilmen Yöneten: Yücel Erten Müzik: Babür Tongur Müzik direktörü: Türker Barmanbek Koreografi: Salima Sökmen Dans repetitörü: Dolun Doyran Sahne tasarımı: Anıl Işık Giysi tasarımı: Deniz Bilgili Işık tasarımı: Yakup Çartık Dumrul ……………. Bahadır Buyruk Elif ………………… Sonya Dicle Çetin Kırkyiğit ……………Candaş Yılancı Dede Korkut 1………M. Can Yılmaz Dede Korkut 2 …….. M. Onur Atbaş Azrail ……………… Dine Altıok Duha Koca ……… ..Murat Sönmez Dumrul’un Anası … Hatice Altan Yenge Kadın ………Şirin Saraçoğlu Analar Ceren Demirel Elçin Erdem Nazlı Benan Özkaya Başak Akbay Gazelhan ………… Yiğit Aksütlü Pazarcı……………. Efe Ünal Köylüler, Kervan, Yiğitler, Görücüler, Düğün alayı, Ağıtçılar, Kurukafalar ….. Başak Akbay, Yiğit Aksütlü, Hatice Altan M. Onur Atbaş, Dine Altıok Efe Çetinel, Ceren Demirel, Ercan Erdil, Elçin Erdem, Devrim Karakoyun, Nazlı Benan Özkaya, Murat Sönmez, Işıl Keskin , Burak Talı, Şirin Saraçoğlu, Efe Ünal, Candaş Yılancı, M. Can Yılmaz, Ahmet Ayaz Yılmaz Yönetmen Yardımcıları: Ercan Erdil, Nazlı Benan Özkaya, Ahmet Ayaz Yılmaz Sahne Amiri: Çetin Ok Kondüvit: Kıvanç Sarıkuş Işık Kumanda: Kaan Burmaoğlu Sahne Işıkçıları: Tuğrul Kaya Sahne Makinistleri: İsa Soyalp, Batuhan Ersökmen,Serdar Güler Sahne Aksesuvarcıları: Eylem Özdemir, İbrahim Olam Sahne Terzileri: Türkan Ezgi Ercan, Saadet Gökdemir Topluluk: İzmir Şehir Tiyatroları Tür: Seanslar Afiş
