2008 de basılan Veda-Esir Şehirde Bir Konak diğer romanlardan farklı; Ayşe Kulin, anneannesinin vefatından sonra onun kilit altında tuttuğu sandıklar dolusu Osmanlıca mektup, belge ve yazışmaya el koyuyor. Aradan geçen bir süre sonunda topluyor belgeleri ve Murat Belge’ye götürüyor. Dokümanlar arasında R harfi ile imzalı olanları ayırırlar ve Murat Belge bunları okumaya başlar. R imzalıların bir kısmı Ayşe Kulin’in annesinin dedesi Osmanlı Devleti’nin Maliye Nazırı Ahmet Reşit Paşa’ya ait.
Annesini küçücük yaşında kaybetmiş Ahmet Reşat Bey (Aziz Savran) , Saraylı Hanım diye isimlendirilen teyzesi Sitare Hanım(Nevra Serezli) sağ olsun anne eksikliğini hissettirmemiş. Eşi Behice (Meral Asiltürk) ve iki kızı Leman (Gizem Çayhanoğlu) ve Suat (Gizemnur Topaloğlu) ve de zamanında çocuklarla ilgilenmek üzere köşke alınan uzak akraba kızı Mehpare (Leyla Feray) ile yaşamaktadırlar. Bir de Sarıkamış ‘dan yarı donmuş kurtulan ancak zamanında hem İttihat hem de Padişah rejimlerine isyan ettiği için kaçak olması nedeniyle hastaneye gönderilemeyip evde tedavi gören Saraylı Hanım’ın torunu Kemal (Fatih Gülnar) vardır Köşkte, ayrıca aile dostları Doktor Mahir (Alişan Özkan) ile bir kurgu karakter olan Azra ( Zeynep Sevi Yılmaz)
Veda, 378 sayfalık bir roman, sevgili Nedim Saban, cımbızla çeker gibi kitabın fazla detaylarını bırakıp ana hikâye ve yan hikayecikleri toplayarak seyredilmesi zevkli bir uyarlama yapmı. Oyunun dramaturgisi Feyza Özgen Şeker’e ait. Oyunda, kitapta anlatılan Ahmet Reşit Paşa’nın çok belirgin olarak anlatılmasını çok beğendim, tabi bunda bence en büyük başarı samimi, abartısız oyunculuğuyla sevgili Aziz Sarvan’a ait, her ne kadar Batı usulü eğitim almış ve Konağındaki aile yaşamında da böyle davransa da Hilafet’e ve Saltanat’a sadık bir Osmanlı Paşası kimliğini çok güzel canlandırıyor. Anadolu’daki Milli Mücadele ye katkıda bulunmak için çırpınan yeğenini tenkit ediyor, ancak mantığının üstün geldiği zamanlarda da yeğenine destek oluyor. Zengin bir taşralı olan eşi Behice Hanım rolünde Meral Asiltürk , kocasına düşkün hem evdeki kayınvalide yerine geçen Saraylı Hanım hem de yetişkin kızını idare eden Paşa hanımı olarak başarılı. Evin kızları tam romanda anlatıldığı gibi, cıvıl cıvıl, aile dostu Doktor Mahir ile evlenecek olan Leman ileride Ayşe Kulin’in anneannesi olacak. Evdeki hasta Kemal ile ilgilenirken ona âşık olan Mehpare olarak Leyla Feray, evdeki hem yardımcı hem de evin fertlerinden biri rollerini başarı ile canlandırıyor. Hasta Kemal rolünde Fatih Gülnar biraz daha solgun benizli olabilir diye düşündüm. Ve sevgili Nevra Serezli Saraylı Hanım olarak kasıp kavuruyor, çarliston yaparken çok heyecanlandım, yoğun bir turne temposu ve de Veda yanında “Ağaçlar ayakta Ölür” oyununun babaannesi rolüne devam niteliğinde ilerliyor. Dekor ve köstüm tasarımında Eylül Gürcan 1920’leri yaşatmak için çok emek harcamış, çok da başarılı. Bir tek takıldığım sıkmabaş diye tarif edilen başörtülerinin evdeki günlük kıyafetlerde de kullanılması. Işık tasarımında sevgili Ayşe Sedef Ayter ve Görüntü tasarımında Necati Demircan, koreografide Pınar Alkan, Müzik de Aslı Omag’ın titiz çalışmaları dikkate değer.
İlk haberi aldığımdan beri merakla beklediğim, sağ olsun sevgili Nedim Saban’ın gönderdiği uyarlaması ile heyecan yaptığım Veda , sezonun beğendiğim oyunları arasında yerini aldı.
Her zamanki gibi bir ukalalık yaparak bitiriyorum:
1-Dört yıl süren işgal döneminde Ayşe Kulin’in hem Boşnak kökenli baba sülalesi hem de Çerkes kökenli anne sülalesinin yaşadıkları ikinci kitapta anlatılıyor, baba sülalesi geçiş dönemini gün be gün yaşıyorlar ancak benim çok beğendiğim kısım Ahmet Reşit Bey’le ilgili olanlar, düşünün 1923’e kadar Padişahlığın Maliye Nazırı bir Paşasınız, bir bakıyorsunuz 1925’te bir banka müdürü olarak yaşamınız devam etmeye çalışıyorsunuz. Hilafet yok, Saltanat Yok, 600 yıllık Osmanlı İmparatorluğu yok, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti var.
2- Tüm karakterlerin gerçek olduğunu Ayşe Kulin’in bir röportajında okumuştum, ancak tabi 2008 de soracak kimse olmadığı için olaylar kurgulanmış. Diğer romanlarını da okuduktan sonra Ayşe Kulin’in gerçek karakter ve olaylardan esinlenerek gerçeğe çok yakın kurmaca karakterler ve olaylar yarattığını gördüm, örneğin internet bilgilerine göre Ahmet Reşat Yediç 1849-1927 yılları arasında yaşamış. Ayşe Kulin ise 1941 doğumlu, Zaten VEDA kitabının devamı olan UMUT 1928-1941 yıllarını kapsıyor.
Oyunun Künyesi Yazan: Ayşe Kulin Uyarlayan ve Yöneten: Nedim Saban Dekor ve Kostüm Tasarımı: Eylül Gürcan Işık Tasarımı: Ayşe Sedef Ayter Görüntü Tasarımı: Necati Demircan Oyuncular: Deli Saraylı: Nevra Serezli Mehpare: Leyla Feray Ahmet Reşat: Aziz Sarvan Kemal: Fatih Gülnar Behice: Meral Asiltürk Azra: Zeynep Sevi Yılmaz Mahir: Alişan Özkan Suat: Gizemnur Topaloğlu Leman: Gizem Çayhanoğlu Koreograf: Pınar Alkan Müzik Çalışma: Aslı Omag Dramaturji: Feyza Özgen Şeker Yönetmen Yardımcıları: Melda Demirtaş/ Eylem Yılmaz Dekor/ Kostüm Asistanı: Gamze Kaçan Proje Koordinatörü: Temmuz Uğur Yıldız Tiyatrokare Koordinasyon: Hakan Baltacı Tiyatrokare Amiri: Feyza Demirdaş Topluluk: Tiyatrokare Tür: Dram Seanslar Afiş
