İzmir’den gelen Tiyatro Kalemi gurubu ve Kamer Yıldız 26 şubat 2020 de Moda Sahnesi’nde “Gettodakiler” oyunu ile tanışmıştım. Farklı bir konusu sıra dışı bir şekilde tanıtılmıştı: “Kerahat vakti insanlarının bir tiyatro oyunu..“ Tiyatro Kalemi ekibinde, altı sezondur oyuncu ve yönetmen yardımcısı olarak yer alan Erkan Kocaman tarafından kurulan Tiyatro Mahal’in Moda Sahnesinde prömiyer yapan ilk oyunları “Güle Güle Parga”’yı da 26 Kasım 2021’de seyretmiş ve gerek Bebek Parga’nın şiirsel ve büyüleyici hikayesini gerekse de sahnede dört ayrı karakteri canlandıran Caner Arıkan’ın performansını çok beğenmiştim. Bu sene Tiyatro Kalemi yeni bir oyun hazırlıklarına başladı, sosyal medya vasıtasıyla takipte idim. Oyunun yazarından metni rica ettim, okudum. Sevgili Kamer Yıldız’ın pandemi sırasında yazdığı metinde, yeryüzünde sebebi bilinmeyen bir felaket sonrası, bir otelde sıkışıp kalmış otel sakinleri ile onların daveti ile yanlarına gelmiş eski gazino ahbaplarının ütopik hikayesi anlatılıyor. Duydukları tek şey “Saklanmaya devam edin” anonsları olan bu beş kişinin tek gördükleri dışardaki ölüleri toplayan Postcular ismini verdikleri garip kişilerdir. Bir zamanlar gazino şovlarıyla düşkünlerin hayran olduğu güçlü, ahenkli Karaliçe (Fatih Paşalı) yaklaşık 30 yıldır evi saydığı Post Otel’de yaşam savaşındadır. Bir arada otelde sıkışıp kaldığı daimi dostu fedakar tuvaletçi Algın (Erkan Kocaman); hırslıyla ünlü oryantal Salkım (Lale Başara), gazinonun uvertür şarkıcısı Belinay (İrem Eryüksel Ünal) ve oteli karış karış bilen ayak işlerine bakan Saltık (Caner Arıkan) hikayenin diğer kahramanları. Hikayeyi okurken pandemi sırasında yaşadıklarımı hatırladım. Yaş kısıtlaması nedeniyle günlerde balkondan dışarıyı seyretmek, online market alışverişlerinde teslimat geciktiğinde içilen musluk suları kızartılan bayat ekmekler. Gerçi hikayede anlatılan daha kötüydü, yiyecekler tükenmiş sular bitmiştir. Bu akşam Kamer Yıldız Ok’un yazıp yönettiği Post Otel Gazino oyununun Türkiye prömiyeri İstanbul’da yapıldı, enterasandır seyrederken sahnedeki karakterlerin felaket içindeki yaşama tutunma çabaları başta Karaliçe olmak üzere tüm oyuncuların başarılı yorumları sonucu bana “Hayat herşeye rağmen yaşamaya değer” mesajı verdi, okurkenki karamsar havam yoktu, belki biraz da gülme özürlü bazı seyircilerin bilhassa Karaliçenin canlandırdığı karakter gereği argo konuşmalarına gülmeleri neden oldu buna. Ben, en başta bir oyunun “metninin” iyiyse oyunun başarısının daha da artacağına inananlardanım. Bu akşam da öyle oldu, bu arada ekibi ve oyuncuları tanıdığım için zaman içinde daha da başarılı olacaklarına eminim.
Oyunun Künyesi
Yazan-Yöneten: Kamer Yıldız Ok
Yönetmen Yardımcısı: Ece Doğan-Erkan Kocaman
Oyuncular: Fatih Paşalı, Lale Başara, Caner Arıkan, Erkan Kocaman, İrem Eryüksel Ünal
Koreografi ve Hareket Tasarımı: Utku Demirkaya
Müzik Tasarımı: Atahan Gökdel - Adnan Girgin
Vokal: İrem Eryüksel Ünal
Sahne Tasarımı: Anıl Ateş Işık
Kostüm Danışmanı: Deniz Çağrı Bilgili
Kostüm Uygulama: Şükran Vilken
Teknik Çizim: Pınar Ketenci
Fotoğraf ve Video: Alihan Aşı
Afiş Tasarımı: Kemal Kasapoğlu
Tür: Dram
Süre: Tek Perde - 65 dakika
SeanslarAfiş
Ferenc Karinthy’nin yazdığı, Özge Kayakutlu’nun dilimize çevirdiği, yapımcılığını Vigor Kültür Sanat bünyesinde Serdar Akkaya’nın üstlendiği, Deniz Hamzaoğlu’nun yöneterek Deniz Barut ile birlikte oynadığı, 20...
Oyunun Amerikalı yazarı Allison Gregory, bir ropörtajında şöyle söylemiş:
“Bir oyun yazarı olarak hedeflerimden biri, aktrislerin işlerini yapmaları için zorlu roller ve ilham verici fırsatlar...
İlk kez 1964'te Ankara Devlet Tiyatrosu'nda sahneye çıktı. Eski eşi Oya Başar ile birlikte 'Güzel ve Çirkin' ve 'Sefiller' adlı oyunları sergiledi. 1998 yılında 33. Türkiye Hükûmeti'nde Kültür Bakanlığının vermeye başladığı Devlet Sanatçısı unvanına layık görülmüştü, ama bu ünvanı Nisan 2015'te geri alınmıştır. Her zaman dik duran ve politik mizahın öncüsü olan sanatçı, Beykent Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi'nde öğretim üyeliği yapmıştır. Kırca 2015 yılında yakalandığı karaciğer kanseri hayata veda etmiştir.
Tragedya
Duyguları yaşatmak ve hissetirmek için acıma ve korku duyguları üzerine yazılmış tiyatro eseri, trajedi
Kanto
Tiyatro oyunlarından önce kadın sanatçıların şarkı söyleyip dans ettiği yer.
Tirat
Oyuncuların sahnede birbirine söylediği uzun sözler, oyuncunun uzun ve kesintisiz konuşması.
Dramaturg
Tiyatroda, repertuar politikasını saptamaya yardımcı olan, repertuar hazırlayan, oyun metinlerini okuyarak; gerekirse çevirisini yaparak, oyunları inceleyen, analiz eden ve bu konuda detaylı raporlar hazırlayan dramaturg; rejisöre, oyunun yorumu konusunda öneriler sunabilir. Oyuncu ve tasarım sanatçılarına malzeme sunmak da dramaturgun görevleri arasındadır.
Entrik unsur
Yazılan eserin, okuyucuda merak uyandıracak şekilde olması
Cep Tiyatrosu
Sahnenin seyirciye çok yakın ilişkide olduğu az kişi alan tiyatrolara verilen ad.
Mizansen
Kelime manası sahnelemektir. Bir tiyatro metninin sahneye uygun olarak tasarlanması ve düzenlenmesidir.
Grotesk
Gülünç ve korku verici unsurları, aşırılık ve gerçek dışılıkla bir arada barındıran bir oyun türü.
Muhsin Ertuğrul
Türk tiyatrosunun batılı anlamda kurucusu olarak kabul edilen Muhsin Ertuğrul, sinema alanında da Türkiye'de ilk önemli katkıları gerçekleştirmiş; 1922-1939 yılları arasında Türkiye’de film yapan tek kişi olmuştur. Ailesi, sahneye çıkmasına karşı çıktığı için baba evinden ayrıldı ve tiyatro eğitimi için Paris'e gitti. Çağdaş Türk tiyatrosunun temelini atan ve geliştiren Muhsin Ertuğrul'a 23 Nisan 1979'da Ege Üniversitesi'nce fahri doktor payesi verildi. Sanatçı, ünvanını almak ve sanat yaşamının 70. yıl kutlamalarına katılmak üzere gittiği İzmir'de 29 Nisan günü kalp krizi sonucu hayatını yitirdi.
Agon
Antik Yunan komedyasında düşünceleri birbirine karşıt olan iki oyun kişisinin tartışmaya girdiği bölüm.
Kabare
Toplum hayatında daha çok güncel olayların iğneleyici ve eleştirici bir şekilde ele alan oyunların oynandığı; şiirlerin ve şarkıların söylendiği tiyatro.
Diegetik
Tiyatroda, edebiyatta yahut sinemada bir olayın, olayın kendisine tanıklık edilerek değil olayın anlatılarak öğrenildiği durumlar. Edebiyatta olayı bir anlatıcı vasıtasıyla okuyarak, tiyatroda ve sinemada genellikle sahnede duyarak öğrendiğimiz bilgiler.
Tuluat
Modern tiyatronun özelliklerinden farklı olarak yazılı metin olmadan bir konu üzerinde oyuncuların sahnede doğaçlama olarak bir oyunu canlandırmaları.
Fuaye
Tiyatro aralarında oyuncuların ve seyircinin dinlenmesi için hazırlanmış yer.
Darülbedayi
1914 yılında kurulan ve bugünkü İstanbul Şehir Tiyatrolarının eski adı.
Apar
Oyuncunun rol gereği seyircinin duyacağı biçimde ama öbür oyuncuların duymadığı var sayımla düşüncelerini söylemesi veya Oyuncunun doğrudan seyirciye dönerek konuşması.
Afife Jale
Sahneye çıkan İlk Türk kadın oyuncudur. 'Yamalar' adlı oyunda, Emel rolü ile ilk kez sahneye çıktı. Asıl ismi Afife olan sanatçı, bu oyunda 'Jale' takma ismini kullanmış ve daha sonraları Afife Jale adıyla anılmaya başlanmıştır. Tiyatro kursları için açılan sınavı kazandı. Müslüman kadınların sahneye çıkmasının yasak olduğu dönemde, Darülbedayi (konservatuvar olarak açıldıktan sonra okul tanımından çıkıp bir tiyatro topluluğuna dönüşen; halen İstanbul Şehir Tiyatroları adıyla varlığını sürdüren sanat kurumu), Müslüman kadınların sadece kadınlara özel gösterilerde oynayacakları gerekçesiyle bünyesine almıştı. 1997’den beri sanatçının anısına Yapı Kredi tarafından 'Afife Tiyatro Ödülleri' düzenlenmektedir. Son yıllarını yatırıldığı Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi'nde geçirdi ve orada vefat etti.
Revü
Oyundan önce gösterilen müzikli ve danslı oyun.
Tuncel Kurtiz
Babası Selanik doğumlu bir Türk bürokratı, annesi ise Boşnaktır. Üniversitede kısa bir süre hukuk fakültesinde, daha sonra ise filoloji, felsefe, psikoloji ve sanat tarihi bölümlerinde okudu; ancak hiçbirinden mezun olmadı. İlk kez Dormen Tiyatrosu'nda oyunculuğa başlamış olan sanatçı, bir çok sinema filminde de rol almıştır. 48. Altın Portakal Film Festivali'nde 'Yaşam Boyu Onur Ödülü' aldı. Son yıllarda 'Ezel' adlı dizide oynayan sanatçı, 2013'te kalp krizi sonucu 77 yaşında hayata gözlerini yumdu.
Feeri
Doğaüstü olayların ve kişilerin dekorlar arasında gösterilmesi.
Çolpan İlhan
İstanbul Belediye Konservatuvarı'nda tiyatro bölümünü ve Devlet Güzel Sanatlar Akademisi resim bölümünden mezun oldu. Akademideki arkadaşları ile birlikte 'Akademi Tiyatrosu' adıyla bir tiyatro grubu kurdu ve oyunlar hazırladı. Şair Attilâ İlhan'ın kızkardeşi, sinema sanatçısı Sadri Alışık'ın eşi ve oyuncu Kerem Alışık'ın annesidir. 2014'te geçirdiği kalp krizi sonucu vefat etti.
Vodvil
Hareketli ve eğlenceli konulara dayanan hafif güldürü.
Pandomim
Jest ve mimiklerle oynanan sözsüz oyun
Oda Tiyatrosu
Seyirci sığası yüz kişi yada az olan minik tiyatro.
Ferhan Şensoy
Türk tiyatro, sinema ve televizyon oyuncusu; roman, deneme, günlük, tiyatro, televizyon dizisi ve film senaryoları yazarı ve 'Ortaoyuncular' tiyatro topluluğunun kurucusu olan sanatçı 'Ortaoyuncuları Kavuğu'nu Münir Özkul'dan devralmıştır. Her oyundaki emeği geçenlere, zaman gözetmeksizin oyun gelirlerinden pay vererek Türk Tiyatrosu'nda kendine özgü bir yer edinmiştir. Aldığı ödülleri ve prestijiyle Türk tiyatrosunun ağır isimlerdendir.
Fars (Farce)
Önceleri oyun araları gösterisi olarak sahnelenen ve sonrasında sanat yönü az kaba bir güldürü türüne dönen tiyatro.
Reji
Sinema, tiyatro, radyo ve televizyon oyunlarında ve programlarında oyunun sahnelenmesini organize eden sorumlu kişi(ler).
Haldun Dormen
Sahneye ilk defa Galatasaray Lisesi’nde ortaokul öğrencisi iken çıktı. Robert Koleji'nden mezun oldu. Küçük yaşlarda geçirdiği bir kaza sonucu sol ayağı sakatlandı. Tiyatro eğitimini ABD’de Yale Üniversitesi’nde aldı. 'Papaz Kaçtı' komedisi ile Dormen Tiyatrosu’nu kurdu. Türkiye’de sahnelenen ilk müzikal olarak bilinen 'Sokak Kızı İrma'yı sahneledi. Halkla ilişkiler alanında dünyaca tanınan bir isim olan Betül Mardin ile evlenmiş, sekiz yıl süren bu evliliğinden Ömer adlı bir oğlu dünyaya gelmiştir. Sanatçı hala tv yapımcılığı ve diğer kişisel gelişim dersleri verilmektedir.
Prömiyer
Oyunun seyirci ile ilk buluşması.
Mimetik
Kelime anlamı olarak taklit etme ya da yankılanma olarak geçen mimetik, tiyatroda sahnede gördüğümüz içerikleri işaret eder. Yani şahit olduklarımızdır, sahnede oynanandır bir nevi. Örneğin yine aynı oyunda Puck'ın bahsi geçen çiçeği periler kraliçesi Titania'nın gözüne damlattığına şahit oluyoruz.
Müjdat Gezen
Tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, şair ve eğitmen. Müjdat Gezen Sanat Merkezi'ni kurmuştur. Sahneye ilk kez Hırka-i Şerif İlköğretim Okulu'nda ilk piyesinde çıktı. Aynı yıl 'Doğan Kardeş' çocuk dergisinde şiirleri yayımlandı. Yine bu yıllarda İstanbul Radyosu Çocuk Kulübü'nde mikrofonla tanıştı. Müjdat Gezen aynı zamanda şair. 74 adet şiirden oluşan 'Şiirim Geldi Bırakın Beni' isimli bir albümü var. Albümde kendisiyle birlikte Savaş Dinçel, Mustafa Alabora, Perran Kutman, Ali Poyrazoğlu, Rutkay Aziz ve Sunay Akın gibi isimler yer alıyor.